Mama-post: Waarom artikels over (al dan niet) slapende kinderen zo teleurstellend zijn

De laatste tijd lees ik er steeds vaker over: over het slaapgedrag van kinderen*. Niet dat ik naar die artikels op zoek ga, ik denk dat er gewoon vaker over geschreven wordt. En ik denk dat er vaker over het slaapgedrag van kinderen geschreven wordt, omdat heel veel ouders het slaapgedrag van hun kind als problematisch ervaren.

Ons verhaal

Wij hebben slechte slapers als kinderen. De eerste maanden van Tibe waren ’s nachts geweldig goed. Hij had reflux en huilde de hele dag door, waardoor hij ’s nachts zo uitgeput was dat hij 8 uur door kon slapen. Toen hij vier maanden oud was, veranderde dat van de ene dag op de andere. De reflux verdween als sneeuw voor de zon, hij werd het meest vrolijke kind dat je je kon inbeelden, lachte de hele dag door, en sliep ’s nachts niet meer. Gemiddeld 6 keer per nacht moest ik eruit. Ook overdag wou hij niet slapen, wat het extra zwaar maakte (maar liever een slechte slaper dan een kind met reflux!).

Toen hij bijna 1 jaar was, werd het voor mij te veel. We begonnen met een slaaptraining en die wierp al snel zijn vruchten af: na twee weken werd hij niet meer zes, maar twee keer wakker op een nacht. En vrij snel volgde het doorslapen. 

Tot hij windpokken kreeg, waardoor hij herviel in twee keer wakker worden ’s nachts. Dat duurde zo door tot hij voorbij de anderhalf jaar was. En sindsdien slaapt hij als een roosje, give or take een nachtmerrie eens om de zoveel weken.

En toen kwam Frauke. In het begin sliep ze niet bijzonder slecht. Ze vroeg ’s nachts om de twee uur naar borstvoeding. Maar rond zes maanden werden de nachten problematischer. Gemiddeld 8 tot 9 keer wakker worden, ’t is slopend. Daarbij zijn er veel nachten waarop ze ook gewoon een blok van 1 tot 2 uur niet terug in slaap kan vallen. Ze is nu een jaar oud en wordt nog steeds enorm vaak wakker. Nachten waarop ze 5 keer wakker wordt, dat zijn de goeie nachten. De slaaptraining zoals we bij Tibe deden, werkt niet bij haar. Er is dus een andere oorzaak voor haar slecht-slapen, maar daar zijn we nog niet helemaal achter.

Het verhaal van anderen

Ik lees via social media en in de artikels dat ik niet alleen sta, hoewel ik denk dat de frequentie van wakker worden bij ons wel erg hoog ligt. Maar ook dan weet ik dat ik niet alleen sta. En ook bij kinderen die “slechts” twee keer wakker worden, weet ik hoe slopend het kan zijn.

Ik denk dat de reden van niet-slapen in verschillende categorieën ingedeeld kunnen worden. Er kan een emotionele oorzaak zijn (het kind ervaart alleen slapen als beangstigend), een voedingsgerelateerde oorzaak (kind krijgt iets niet verteerd en krijgt krampen en pijn), of een fysieke oorzaak (een blokkade, ziekte, koorts, …).

De wetenschap

Al die artikels vertellen vaker en vaker hoe “normaal” het is dat kleine kinderen niet doorslapen. Dat er met veel geduld en tijd wel beterschap komt. Dat is waar, ik zeg altijd dat het wel wat anders zal zijn, eens ze zestien jaar zijn. Maar daar ben je vet mee, als je niet weet hoe je het allemaal moet rond krijgen.

Die beterschap komt er als je diep gaat graven: waarom is er zo’n sterke emotionele oorzaak, en wat is die? Angst? Onzekerheid? Hoe neem ik die angstgevoelens weg? De échte oorzaak ervan, zodat slapen een veilige gebeurtenis wordt?

Heeft mijn kind pijn? Verteert het slecht? Welke voeding ligt aan de basis van dat probleem? Is het probleem even erg als ik die voeding eet en het via borstvoeding door geef?

Zijn er andere oorzaken? 

De zoektocht is lang, en intussen blijven jij en je kind slecht slapen.

Er zijn artikels die aantonen dat pas de laatste 50 jaar de idee gegroeid is - en de mythe gevoed wordt** - dat kinderen “moeten” doorslapen. Artikels die aantonen dat de constante stroom van zorg - zowel overdag als ’s nachts - juist emotioneel en intellectueel sterk ontwikkelde kinderen voortbrengt. Dat het dus allemaal een goeie reden heeft.

Die artikels steken me dus zeker en vast een hart onder de riem. Ik sta niet alleen. Ik doe niks mis. Het is natuurlijk.

Maar helpen ze me ook?

Nee.

Kunnen we geholpen worden?

De trend van de laatste 50 jaar - volgens dat ene artikel toch - blijft juist in die artikels doorzetten: kinderen die slecht slapen zijn een probleem. Hoewel de artikels aantonen dat het perfect natuurlijk is.

Wat is er dan tegennatuurlijk?

De hoge eis die onze maatschappij aan jonge gezinnen oplegt. Als je aan een bepaalde levensstandaard wil voldoen, moet je al met z’n tweeën verdienen. Als je er bewust voor kiest om een andere levensstandaard erop na te houden, ben je lui, of ben je een profiteur. Als je bij voorbaat kiest om niet mee te draaien in de mallemolen, ben je niet realistisch.

Toen Tibe geboren werd, kozen we er bewust voor dat ik van thuis uit als zelfstandige zou gaan werken. Drie jaar heb ik hard gewerkt om een zaakje op te bouwen dat rendabel is. Toen Frauke geboren werd, ging ik na 2 maanden terug aan het werk. En dat ging, stapje voor stapje en op ons eigen tempo, omdat ik het allemaal zelf kon kiezen. Dat er logischerwijs een pak minder inkomsten tegenover stonden, namen we erbij.

Nu Frauke nog steeds zo slecht slaapt, kozen we ervoor dat ik een grote stap terug zou zetten. We zien genoeg mensen rond ons die eraan onderdoor gaan. We kennen mensen met een psychiatrisch verleden. We kiezen er bewust voor om de psychiatrie voor te zijn. Want met chronisch slecht slapende kinderen, een huishouden én een job - fulltime of halftime - dat is vragen om vroeg of laat in de psychiatrie te belanden.

Ja, er is een uitweg

Dus, die kinderen zijn niet het probleem: het is onze maatschappij die het probleem is. Het is tegennatuurlijk om na 3 maanden zwangerschaps”rust” terug aan het werk te gaan. Het is tegennatuurlijk om na zo’n korte periode de borstvoeding noodgedwongen af te bouwen of stop te zetten. Het is tegennatuurlijk om een chronisch slaaptekort op te bouwen, gewoon om aan de maatschappelijke mallemolen te kunnen meedoen.

Geef jonge ouders de rust die ze nodig hebben. Maak zwangerschapsrust een periode van minstens een jaar. Er zijn genoeg voorbeelden wereldwijd die aantonen dat dit werkt. Moeders kunnen langer borstvoeding geven, ze kunnen hun lichaam op een normaal tempo laten “ontzwangeren” (negen maanden zwanger, negen maanden ontzwangeren), ze kunnen een gezonde band met hun kindje opbouwen.

Geef vaders een pak meer rechten in hun vader-zijn. Borstvoeding geven houdt natuurlijk in dat de moeder een pak van de zorg op zich neemt, maar niet iedereen kiest voor borstvoeding, en ook mét borstvoeding hebben vaders een enorm ondersteunende rol naar moeder en gezin toe. In eerste instantie kunnen ze hun vrouwen ondersteunen tijdens de eerste fysiek zwaardere maanden na de bevalling. Ze kunnen de zorg over de andere kinderen een stuk overnemen. En als je ervoor kiest om ’s nachts geen borstvoeding (meer) te geven, waarom zouden de vaders dan niet voor de nachten opdraaien? Maar ook dat kan alleen als de maatschappij er een draagvlak voor creëert.

Het loont

Langdurig zwangerschapsverlof loont. Ik heb zelf aan het begin van mijn loopbaan zwangerschapsvervangingen gedaan. Drie maanden is een lachertje. Tegen de tijd dat je ingewerkt bent, mag je alweer plaats maken voor een jonge mama die met haar hart en hoofd nog bij haar baby is, die met haar lichaam nog niet op volle toeren kan draaien, en die zich ook weer moet inwerken in de job die in een ver verleden lijkt te liggen.

Op je cv stelt het niks voor, een zwangerschapsvervanging van 3 maanden. Werkgevers weten heel goed dat je daar bitterweinig ervaring mee hebt kunnen opbouwen. 

En er zijn genoeg werkgevers die gewoon géén vervanging zoeken, en het werk drie maanden laten opstapelen voor als de kersverse mama terug komt. 

Geen wonder dat burn-outs bijna epidemisch worden.

* Ik geef toe dat ik de artikels waar ik het hier over heb, niet mee opgenomen heb. Ik geef toe dat ik te moe ben om ze op te zoeken. Ik hoop dat me dat vergeven wordt. 

** Kijk maar naar de kunstvoedingsfabricanten die zwaar verteerbare papjes op de markt brengen, die de vertering van je kind lamleggen zodat het - letterlijk - als een blok in slaap valt.